سیراک ملکونیان هنرمند نوپرداز ایرانی - ارمنی‌تبار، نقاش چشم‌اندازهای انتزاعی است.او در پانزده سالگی در نمایشگاه گروهی نقاشی انجمن فرهنگی ارامنه موسوم به «مشاکویت» شرکت کرد. در سال 1329 در نمایشگاه سالانه انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد شوروی حضور یافت. مدتی نزد مارکو گریگوریان هنرآموزی کرد و از طریق وی با جنبش هنر نو آشنا شد. اولین نمایشگاه انفرادی خود را در سال 1336 در گالری استتیک تهران برگزار کرد. در نخستین بی‌ینال تهران و نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران در انجمن ایران و امریکا شرکت کرد و برنده جایزه اول شد. از آن پس آثارش به صورت متناوب در نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی در ایران، امریکا، کانادا و اروپا به نمایش درآمده است. در سال 1353 با همکاری تنی چند از نقاشان نوگرا «گروه آزاد نقاشان و مجسمه‌سازان» را تأسیس و در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی این گروه آثار خود را ارایه کرد. ملکونیان در کانادا اقامت دارد. اولین حضور ملکونیان در حراج‌ها به سال 1386 (اکتبر2007) در حراج کریستیز بازمی‌گردد.

ملکونیان در نقاشی‌های فیگوراتیو اولیه خود، موضوعات اجتماعی، زندگی مردم و سنت‌های عامیانه را در قالبی اکسپرسیونیستی بن‌مایه آثارش قرار داد. در مسیر فعالیت خود گرایش به انتزاع در آثارش پر رنگ‌تر شد و خط به عنوان عنصر اصلی کار برایش اهمیت قابل توجهی یافت. سفر به جنوب ایران و همچنین منطقه سیستان و بلوچستان و کشف مناظر طبیعی آنجا، موجب تحولی عمیق در نقاشی‌های ملکونیان شد. در دوره‌ای بلند‌مدت منظره موضوع اصلی کار او قرار گرفت. ایجاد شبکه‌های منظمی از خطوط در زمینه‌ای با رنگ‌های بنفش، طوسی، سیاه، قهوه‌ای، سبز و صدفی موجب پیدایش فضایی انتزاعی، تداعی‌کننده برداشت ملکونیان از طبیعت است. کیفیت نقوش، ترکیب و اهمیت رنگ‌ها در بستری از خطوط هندسی پیچیده و زاویه‌دار مکاشفه نقاش با طبیعت را به معرض نمایش می‌گذارد. در آثار او انسان و موجودات طبیعی حذف شده‌اند. سطوح دوبعدی با خطوط مرزی و رنگ‌های محدود کیفیت تجریدی از مناظری است که ملکونیان با حوصله و مهارت در تابلوهای خود آزموده و سبب ایجاد بیانی شخصی در آثارش شده است.
آلن بوسکه، منتقد فرانسوی درباره کارهای او می‌نویسد: «دشت‌های پهناور کارهای او که گویی از خاک رس به وجود آمده‌اند، این امتیاز درخشان را دراند که به هیچ منظره‌ای که ما می‌شناسیم شبیه نیستند. این سرزمین‌ها، سرزمین‌هایی ایدئالیستی نیستند بلکه نوعی سرزمین‌های درونی واقعی هستند و نمی‌توان برای آن‌ها مقیاسی و یا نشانه‌ای آورد».