ایرج اسکندری در سال 1335 در کاشمر متولد شد. او مقدمات نقاشی را در مشهد نزد منصور دولّو آموخت و هم‌زمان با نقشه‌کشی قالی آشنایی پیدا کرد. پس از پایان دوره‌ی متوسطه، در هنرکده‌ی هنرهای تزئینی پذیرفته شد و برای تحصیل نقاشی به تهران رفت. اسکندری هم‌زمان با انقلاب در سال 1357 دوره‌ی کارشناسی نقاشی را به پایان برد و برای ادامه‌ی تحصیل به فرانسه رفت. او طی یک دوره‌ی یک‌ساله‌ی آموزشی با اسلوب‌های نقاشی دیواری آشنا شد و پس از آن به ایران بازگشت. ایرج اسکندری دوره‌ی کارشناسی ارشد پژوهش هنر را در دانشگاه هنر تهران گذراند و در سال 1384 درجه‌ی دکتری پژوهش هنر را نیز از این دانشگاه دریافت کرد. 

اسکندری به موازات نقاشی همواره در فضای دانشگاهی حضور داشته و به تدریس هنر مشغول بوده است. او عضو هیئت علمی دانشگاه هنر تهران است. آثار ایرج اسکندری نخستین بار در سال 1351 در اتاق بازرگانی مشهد به نمایش درآمد. آثار او پس از انقلاب در قالب کارنماهای انفرادی و گروهی بارها در داخل و خارج از ایران ارائه شده‌اند.

آثار اسکندری در ابتدا در خدمت انقلاب بود، اما در دوره‌های بعدی با فاصله گرفتن از نگاه اجتماعی و سیاسی، به سمت انتزاع متمایل شد. ساده‌سازی عناصر و چیرگی بیان هندسی در بازنمایی عناصر و ترکیب‌بندی فضا از مشخصه‌های اصلی این آثار است که ریشه در علاقه‌ی دیرین او به نقوش قالی، نگاره‌ها و ابنیه‌ی ایرانی دارد. اغلب این آثار مضامین تغزلی دارند. نقاش در خلق تابلوها به سراغ ادبیات کهن می‌رود و از منظومه‌های عاشقانه‌ی شاعرانی همچون نظامی گنجوی بهره می‌گیرد. رویین پاکباز این دوره از آثار او را واجد گرایشی نمادگرایانه می‌داند: «[اسکندری] غالباً پیکرهای ساده‌شده‌ی انسان و پرنده را با شکل‌های هندسی تلفیق می‌کند و بافت‌های متنوعی در سطح کار پدید می‌آورد». ایرج اسکندری در این دوره رویکردی ابتکاری و ترکیبی به مواد دارد. رنگ‌ماده‌های او اغلب بر پایه‌ی چسب بیندر ساخته می‌شوند و به صورت جرمی و ضخیم روی سطح بوم می‌نشینند. او در برخی از آثارش این مسیر را تا رسیدن به انتزاع محض ادامه داده است.