مارش

میلیتاریسم یک عارضه و بیماری سیاسی­­ اجتماعی است که در آن ارتش و نیروهای نظامی از حدود وظایف و اختیارات قانونی خود پا فراتر گذاشته­‌اند. در چنین سیستمی، میزان نفوذ و نقش ارتش در جامعه با نوع رژیم سیاسی رابطه­‌ای مستقیم دارد. تجربه­‌ی دوران پس از جنگ سرد و هم­چنین دوره­‌ی معاصر، مانند وقایع پس از ۱۱ سپتامبر، نشان از آن دارد که میزان تقابل میان «ارتش» و «دستگاه­‌های سیاسی» تا چه حد در رویدادها و حوادث قرن اخیر تاثیر گذاشته‌­اند. جنگ‌­های کره، ویتنام، افغانستان و جنگ­‌هایی از این دست همگی حاکی از رابطه‌­ی بین «دستگاه­‌های سیاسی»، «ارتش» و «گروه­‌های ذینفع» هستند.

امیرحسین زنجانی در مجموعه‌ی جدید خود، هم‌راستا با آثار پیشینش به روایتی نقاشانه از تصویر قدرت به میانجی نمایش نظامی‌گری می‌پردازد؛ نمایش هم زمان اما دوگانه‌ی اقتدار و استیصال. او با ضرب قلم‌ها و رنگ‌های اکسپرسیونیستی فیگورهای آشکار و نهانی را نمایش می‌دهد که در لباس نظام در صحنه حاضرند اما گروهی از آن ها در مقام غالب و گروهی دیگر در جایگاه مغلوب ایستاده‌اند. زنجانی در این مجموعه ما را با تضاد و دو دستگی شمایل‌های یونیفرم پوشیده، و با تردیدی مواجه می‌کند که یکپارچگی قدرت را زیر سوال می‌‌برد. گویی به رابطه‌ای در پس پرده‌ی اقتدار نظامی‌گری اشاره می‌کند که وحدت و انسجام آن را شکسته و به دو دسته‌ی صدر و ذیل تبدیلش کرده. سربازان آماده به خدمت تحت امر فرماندهان مقتدر ایستاده‌اند اما چهره‌های‌شان فروغی ندارد و گروهی از آن ها زیر لکه‌های گسترده شده‌ی هم‌رنگ یونیفرم‌های شان پیدا و پنهان، موجود و ناموجود شده‌اند. آثار زنجانی تداوم منازعات انسانی و کرنش ناگزیر در برابر قدرت را بازنمایی می‌کنند. او دیدگاهی متفاوت و بهتر است بگوییم نقیضه‌آمیز از ماهیت قدرت نظامی‌گری به تصویر می‌کشد و این پارودی را با بهره گرفتن از تصاویر تقریبا آشنا از نظامی‌گری تاریخی، از غرب تا شرق، از فرانکو و رایش سوم تا نظامیان بلوک شرق نمایش می‌دهد. با وجود تخریب‌های گسترده در دل تصاویر سربازهای خبردار یا با نگاه‌های بی‌فروغی که گویی با سرنوشتی نافرجام مواجه شده‌اند زنجانی داوری و نتیجه‌گیری آسان را برای ما میسر نمی‌کند. چراکه هم‌زمان، آثار او جهانی هستند از تحرکات پرهیجان، وجد‌آور و کوبه‌ایِ رنگ و ضربه‌های قلم.