این حراج  با حضور 80 اثر متعلق به 60 هنرمند آغاز شد. اما پیش از برگزاری حراج از 80 اثر حاضر، اثر حسین زنده‌رودی با کمینۀ قیمت 1 تا 1.5 میلیارد تومان از گردونۀ حراج حذف گردید. بدین ترتیب 79 اثر در این حراج چکش خوردند و یک اثر پس از پایان مراسم به شکل Aftersale به فروش رسید و 5 اثر بفروش نرسید. باید در نظر داشت که این حراج طبق استانداردهای بین‌المللی و بر اساس فرمول جهانی قیمت‌‌گذاری در حوزۀ هنرهای تجسمی، با در نظر گرفتن مارکت هنرمندان در داخل کشور رقم پایه قیمت کلیۀ آثار را برآورد می‌نماید.

حراج یازدهم و مقایسۀ آماری با دوره‌های گذشته

یازدهمین دورۀ حراج در مجموع با فروش 74 اثر و با احراز رقم 40 میلیارد و 204 میلیون تومان رکوردی تازه را ثبت کرد. این رقم با توجه به کمینه برآورد اولیۀ آن به مبلغ 38 میلیارد و 830 میلیون تومان توانست نرخ رشدی 3.5درصدی در عرصۀ معاملات هنری رقم زند. روند افزایش قیمت پایه، رشد کم اما متعادلی را طی کرد. فروش این دوره با رقم 40 میلیارد و 204 میلیون تومان در مقایسه با 8 دورۀ همتای خودش، در دورۀ نهم که رقم نهایی آن 31 میلیارد و 378 میلیون تومان بود، رشدی 35 درصدی، دور هفتم که رقم نهایی آن 26 میلیارد و 113 میلیون تومان بود، رشد 62 درصدی، دور پنجم که رقم نهایی آن 25 میلیارد و 787 میلیون تومان بود، رشد 64 درصدی، دور چهارم که رقم نهایی آن 20 میلیارد و 690 میلیون تومان بود، رشد 104 درصدی، دور سوم که رقم نهایی آن 13 میلیارد و 491 میلیون تومان بود، رشد 213 درصدی، دور دوم که رقم نهایی آن 6 میلیارد و 627 میلیون تومان بود، رشد 537 درصدی، دور اول که رقم نهایی آن 2 میلیارد و 24 میلیون تومان بود، رشد 1985 درصدی، داشته است. لازم به ذکر است.البته مقایسه دوره یازدهم با دوره نهم که دوره مشابه آن می باشد تقریبا نرخ ارز ثابت بوده است؛درست تر به نظر می رسد.  در این سال‌ها باتوجه به کاهش ارزش ریال نسبت به ارزهای بین‌المللی مقایسه دوره‌های مختلف حراج را پیچیده‌تر کرده است، چراکه علاوه بر رشد و یا نزول اقتصاد هنر تاثیر تغییر قیمت ارز و مسائل اقتصاد داخلی و بین‌المللی بر بازار هنر هم بایستی بررسی شود تا ضرائب آنان مشخص گردد. البته مقایسه دورۀ یازدهم با دورۀ نهم حراج که نرخ ارز تقریبا برابری داشته است درستتر به نظر می‌رسد. در این گزارش تاثیر وضعیت اقتصادی ایران لحاظ نشده است و تنها میزان فروش و رشد بررسی شده است.

در این دوره از حراج بازۀ قیمتی آثار چکش‌خورده از 40 میلیون تومان تا 3.2 میلیارد تومان نشان از تنوع بالای انتخاب آثار و انتخاب هنرمندان پیشکسوت و کلاسیک را داشت. بازۀ اولیۀ کارشناسی آثار نیز از 30 میلیون تا 3 میلیارد تومان متغیر بود.

پرویز تناولی، منیر فرمانفرماییان، سهراب سپهری، حسین زندهرودی، محمود فرشچیان، آیدین آغداشلو، بهجت صدر، ژازه تباتبایی و مسعود عربشاهی 10 هنرمندی بودند که در مجموع 12 اثر میلیاردی از آنها در حراج عرضه شد. نمودار قیمت آثار چکش خورده نسبت به دو برآورد بیشینه و کمینه را در نمودار بالا دیدید.

مشخصات آثار دورۀ یازدهم

در بین 79 اثر حاضر در حراج، 18 اثر (23 درصد آثار) زیر 100 میلیون تومان، 39 اثر (49 درصد آثار) از 100 تا 500 میلیون تومان، 10 اثر بین 500 تا 1 میلیارد(13 درصد آثار) و 12 اثر (15 درصد آثار) بالای 1 میلیارد تومان چکش خوردند. اما باتقسیم‌بندی ذیل مجموع رقم فروش آثار به ازای تعداد آثار موجود در آن بازه به تفکیک مشخص شده است.

در بین آثار موجود در این حراج آثار نقاشی با بیشترین فراوانی و تعداد 65 اثر مطابق معمول دوره‌های پیشین، بیشترین فراوانی را در بین مدیاهای دیگر داشت، به‌طوری‌که در مجموع آثار نقاشی 82 درصد از حجم آثار را داشت، همچنین به دلیل تنوع در تعداد و تنوع در سبک آثار نقاشی بود که توانست 67 درصد از فروش کل را به خود اختصاص دهد، پس از نقاشی نیز، سه رشتۀ حجم با 23درصد از حجم فروش کل با 8درصد از فروانی آثار، نقاشیخط با 10‌درصد از فروش کل با فراوانی 9درصد فراوانی آثار و چاپ با 1درصد فروش کل با 1درصد از فراوانی آثار به خود اختصاص دادند.

با توجه به تعداد آثار نقاشی و رقمی که از حجم فروش به خود اختصاص داده بود، میانگین فروش آثار برای هر یک اثرِ نقاشی رقمی با حدود 432.5 میلیون تومان می‌شود. این رقم برای سایر مدیاهای نقاشیخط حدود 601 میلیون تومان و برای آثار مجسمه و حجم رقم شگفت حدود 1میلیارد و 597 میلیون بود. این رقم بالا و بی‌سابقۀ فروش آثار مجسمه به دلیل حضور دو اثر حجم منیر فرمانفرمائیان و دو اثر از پرویز تناولی بود که در بین 10 اثر گران حراج این 4اثر حضور داشتند.

بر اساس قیمت‌های پیش و پس از فروش علاوه بر اینکه بیشترین حجم فروش در حوزۀ نقاشی دیده می‌شود، شاخۀ نقاشی با رشد 16 درصدی نسبت به میانگین تخمین قیمت‌های اولیه، میزان اشتیاق خریداران در حوزۀ نقاشی را بیش از سایر رشته‌ها به دست داده است.

هنرمندان برتر دهمین دورۀ حراج

حراج یازدهم با میانگین سنی 79 سال از 22 هنرمند در قید حیات و 38 هنرمند متوفی یکی از با تجربه ترین دوره‌های خود را سپری کرد.

 فروش 12 اثر بالای یک میلیارد تومان در این حراج رکوردی تازه‌ و دستاوردی جدید از حراج تهران در یازدهمین دورۀ خود بود. در این دوره پرویز تناولی با دو اثر، سهراب سپهری با دو اثر، منیر فرمانفرماییان با دو اثر حجم، محمود فرشچیان، آیدین آغداشلو، بهجت صدر، حسین زنده رودی،  ژازه تباتبایی و 8 هنرمند میلیاردی یازدهمین حراج تهران شدند. گرانترین اثر چکش خوردۀ این حراج مجسمه برنزی پرویز تناولی با قیمت 3 میلیارد و دویست میلیون تومان بود، که با کمینۀ قیمت 3 میلیارد تومان و با رشد 7 درصد چکش خورد. اثر بعدی میلیاردی این دوره، آینه کاری منیر فرمانفرمانیان با قیمت فروخته شده‌ی 3 میلیارد چکش خورد. در جدول ذیل، 10 اثر که به بالاترین رقم چکش خورده در حراج رسیده‌اند به همراه نسبتشان با مینیمم و ماکزیمم برآورد اولیه مورد توجه قرار گرفته است.

اما در میان ده صدرنشین جدول، بیشترین میزان افزایش قیمت و نرخ رشد متعلق به ژازه تباتبایی بود که با رشد 60 درصدی نسبت به کمینه، به قیمت 1 میلیارد و ششصد تومان به فروش رسید. همچنین رتبۀ دوم بیشترین نرخ رشد در بین ده اثر برتر حراج نیز به محمود فرشچیان بود که با رشد 33 درصدی نسبت به کمینه، به قیمت 2 میلیارد تومان چکش خورد. نرخ رشد سایر آثار گران‌قیمت این حراج را در نمودار زیر ببینید:

بیشترین نرخ رشد در بین آثار دورۀ یازدهم حراج

دورۀ یازدهم نسبت به دوره‌های قبل رشد کمتری در بازه‌ قیمت استیمیت داشت که چند برداشت از این موضوع می‌توان داشت.

انتظار کارشناسان قیمت گذاری حراج نسبت به وضعیت اقتصادی رشد بیشتری بوده است و این باعث بالا بردن بازه استیمت شده است و این افزایش تعداد افراد مشارکت کننده در مزایده هنری را کم کرده است، همچنین به نظر می‌رسد بازار ایران توسعه بیشتری برای افزایش مخاطبان داخلی و خارجی خود ایجاد نماید.چرا که وضعیت بد اقتصادی سرمایه‌گذاران را برای ورود به عرصه های سرمایه گذاری محتاط تر کرده است و با توجه به مخاطبان بین المللی این حراج شرایط سخت ورود پول و خریداران به ایران طبعا تاثیر منفی خواهد داشت.

با این حال علی‌رغم همه موارد یاد شده، آثار ابراهیم فرجی 300 درصد رشد و حسن زرین‌قلم 140درصد و حسن وزیری و مسعود عربشاهی 100 درصد رشد قیمت داشته‌اند.

هنر کلاسیک ایران

هنر کلاسیک ایران که به واسطه‌ی حضور هنرمندانی از جمله مزین‌الدوله، ابوالحسن غفاری معروف به صنیع الملک و دوستعلی معیرالممالک در اروپا برای آشنایی با هنر غرب دچار تحول قابل ملاحظه گردید و اولین مدرسه هنری به سبک غربی تاسیس شد و سبک‌های مختلف هنری در ایران شروع به رشد کرد.

هنرمندان این دوره تاریخی هنر ایران تاثیر بسزایی در رشد و  بروز شدن هنر ایران داشته‌اند که متاسفانه به درستی موردتوجه همچنان قرار نگرفته است.

حراج تهران پس از حضور چند اثر کلاسیک در حراج‌های مختلف خود از حراج پنجم(دوره‌های 5،7،9 و 11) بخش ویژه‌ای به صورت میانگین با حضور 15 اثر برای آثار کلاسیک در نظر گرفت که در سال‌های مختلف استقبال برای خرید این آثار در این بخش مورد اقبال  قابل توجهی قرار گرفت.

در این دوره آثار 15هنرمند حضور داشت که اثر محمود فرشچیان با قیمت کمینه 1.5میلیارد تومان با فروش 2میلیارد تومان رکورد گران‌ترین آثار کلاسیک را جابجا کرد و اثر حسن زرین قلم با رشد 140درصدی نسبت به کمینه رشد قابل ملاحظه‌ای به خود اختصاص داده است.