این حراج که در ادامۀ ادوار ششم و هشتم، سومین دورۀ معرفیِ آثار هنرمندان جوان و معاصر بود، با 114 اثر متعلق به 105 هنرمند آغاز شد. اما پیش از برگزاری حراج از 114 اثر حاضر، اثر پیلارام با کمینۀ قیمت 800 تا 1200 میلیون تومان از گردونۀ حراج حذف گردید. بدین ترتیب 113 اثر در این حراج چکش خوردند و تنها یک اثر پس از پایان مراسم به شکل Aftersell به‌فروش رسید؛ بدین ترتیب دهمین دورۀ حراج تهران دوره‌ای بود که تمام آثار آن فروخته شد. از آنجا که این حراج طبق استانداردهای بین‌المللی و براساس فرمول جهانیِ قیمت‌‌گذاری در حوزۀ هنرهای تجسمی، با درنظرگرفتن بازار هنرمندان در داخل کشور، قیمت اولیۀ آثار را برآورد می‌نماید و موفقیت‌های حاصل از این دقت در حراج دهم به روشنی مشهود است.

در این دوره نسبت به دوره‌‌های پیشین، آثار زیادی از هنرمندان پرکار جوان و خلق شده در دهۀ کنونی را ارائه داد، که این حجم از آثار هنرمندان جدید تا پیش از این در حراج بی‌سابقه بود؛ به‌طوری‌که حراج دهم، شاهد حضور 31 هنرمند جدید برای نخستین بار بود.

حراج دهم و مقایسۀ آماری با دوره‌های گذشته

دهمین دورۀ حراج در مجموع با فروش همۀ آثار عرضه‌شده و با احراز رقم 34 میلیارد و 403 میلیون تومان رکوردی تازه را ثبت کرد. این رقم با توجه به میانگین برآورد اولیۀ آن به مبلغ 29 میلیارد و 50 میلیون تومان توانست نرخ رشدی 18درصدی در عرصۀ معاملات هنری رقم زند. در این دوره روند افزایش قیمت پایه، رشد منطقی و متعادلی را طی کرد که در مقایسه با آن، فزونی در میزان فروش، چشم‌گیر و موفقیت‌آمیز به نظر می‌رسد. فروش این دوره با رقم 34 میلیارد و 403 میلیون تومان در مقایسه با دو دورۀ همتای خودش، در سال گذشته در دورۀ هشتم که رقم نهایی آن 14 میلیارد و 492 میلیون تومان بود، رشدی 137 درصدی و 4/2 برابر آن فروش داشت. همچنین نسبت به مجموع فروش کل دورۀ ششم 179 درصد رشد و 8/2 برابر آن فروش داشت.

هچنین افزایش نقطه‌ به‌ نقطۀ قیمت چکش‌خوردۀ حراج دورۀ دهم نسبت به دورۀ اول 1600 درصد و نسبت به حراج دوم 419 درصد و به همین ترتیب نسبت به دوره‌های سوم تا پنجم به ترتیب، 155، 66، 33 درصد و نسبت به دورۀ ماقبل خود 10 درصد رشد بوده است.

بازۀ قیمتی آثار چکش‌خورده در این دوره از حراج از 15 میلیون تومان تا 4 میلیارد تومان نشان از تنوع بالای انتخاب آثار و ترکیب مناسب هنرمندان جوان و کلاسیک بود. بازۀ اولیۀ کارشناسی آثار نیز از 8 میلیون تا 4 میلیارد تومان متغیر بود.

منیر فرمانفرماییان، حسین زنده‌رودی، بهمن محصص، فرهاد مشیری، کوروش شیشه‌گران و ژازه تباتبایی 6 هنرمندی بودند که در مجموع 9 اثر میلیاردی از آن‌ها در حراج عرضه شد. نمودار قیمت آثار چکش خورده نسبت به دو برآورد بیشینه و کمینه را در نمودار زیر می‌بینید.

مشخصات آثار دورۀ دهم

در بین 113 اثر حاضر در حراج، 32 اثر (28 درصد آثار) زیر 50 میلیون تومان، 27 اثر (24 درصد آثار) از 50 تا 100 میلیون تومان، 18 اثر بین 100 تا 200 میلیون و 23 اثر (20 درصد آثار) از 200 تا 500 میلیون تومان، 4 اثر بین 50 تا 1 میلیارد تومان و 8 درصد آثار به تعداد 9 اثر روی یک میلیارد تومان چکش خوردند. اما باتقسیم‌بندی دیگری مجموع فروش رقم آثار را در بازه‌های تفکیک‌شدۀ مجزای روبرو مشخص شده است.

در این دورۀ حراج تنوع زیادی در نوع آثار هنری به چشم می‌خورد؛ این تنوع آثار از چاپ دیجیتال عکس گرفته تا آینه‌کاری، رنگ روغن، پاستل، چاپ، کلاژ و حجم‎های چوبی و فلزی، پاپیه ماشه و فایبر گلس را دربرگرفته بود.

در بین آثار موجود در این حراج آثار نقاشی با بیشترین فراوانی و تعداد 74 اثر مطابق معمول دوره‌های پیشین، بیشترین فراوانی را در بین مدیاهای دیگر داشت، به‌طوری‌که در مجموع، 65 درصد از حجم کل آثار به دلیل تنوع در تعداد و سبک‌های نقاشی به آن اختصاص یافت که با این مقدار، نزدیک به نیمی از فروش کل و میزانی برابر با 43 درصد از فروش کل را به خود اختصاص دهد، پس از نقاشی نیز، دو رشتۀ حجم و نقاشیخط به میزانی تقریبا برابر فراوانی بیشتری نسبت به سایر مدیاها داشتند.

با توجه به تعداد آثار نقاشی و رقمی که از حجم فروش به خود اختصاص داده بود، میانگین فروش آثار برای هر یک اثرِ نقاشی رقمی برابر با 201 میلیون تومان می‌شود. این رقم برای سایر مدیاهای نقاشیخط 1/372 میلیون تومان و برای آثار مجسمه و حجم رقم شگفت 6/815 میلیون بود. این رقم بالا و بی‌سابقۀ فروش آثار مجسمه به دلیل حضور دو اثر حجم منیر فرمانفرمائیان و مجسمۀ پرنده‌های بهمن محصص بود که میانگین فروش برای هر اثر مجسمه را تا 815 میلیون تومان بالا برد. میزان فروش حاصل برای آثار هنری در این دوره ارقامی کم‌نظیر و بیش از همۀ دوره‌های پیش بود که نشان‌دهندۀ میزان موفقیت حراج تهران در دستیابی به ارتقای کیفی و کمی بازار هنر بود.

هنرمندان برتر دهمین دورۀ حراج

از میان 105 هنرمندی که آثارشان در حراج ارائه شد، 29 هنرمند جوان و معاصر (متولدان دهه 1350 به بعد) حضور داشتند و از این جهت حراج دهم تاکنون بیشترین فراوانی هنرمندان جوان را نسبت به سایر ادوار گذشته داشته است. بازۀ سنی هنرمندان نیز این دوره از 31 سال (1366- یحیی گمار و فرزانه وزیری تبار) تا 96 سال (1301- منیر فرمانفرماییان) بود.

بدین‌ترتیب حراج دهم با میانگین سنی 61 سال در دستۀ دوره‌های جوان حراج محسوب می‌شد. علاوه‌بر حضور هنرمندان جوان، آثاری منتخب از 15 هنرمند از اساتید نامداری که در قید حیات نیستند در این حراج عرضه و به فروش رسید. همچنین آثار 40 هنرمند تثبیت‌شده و نام آشنای عرصۀ هنر که 10 صدرنشین جدول فروش در بین اسامی آن‌ها قرار داشتند، در این حراج ارائه شدند.

در این دوره منیر فرمانفرماییان با دو اثر، حسین زنده‌رودی، بهمن محصص، فرهاد مشیری با دو اثر، کوروش شیشه‌گران، ژازه تباتبایی و کامران یوسف‌زاده (وای.زی.کامی) 7 هنرمند میلیاردی دهمین حراج تهران بودند که این حراج را به رکوردی تازه و دستآوردی جدید رساندند. گران‌ترین اثر چکش‌خوردۀ این حراج، آینه‌کاری روی گچ منیر فرمانفرمایان با قیمت چهار میلیارد تومان بود، که با کمینۀ قیمت 3 میلیارد تومان و با رشد 33 درصد چکش خورد. دومین اثر میلیاردی این دوره، نقاشیخط حسین زند‌ه‌رودی با همان قیمت اولیه و با نرخ رشد کمتری 35 میلیارد و 550 میلیون تومان چکش خورد. در جدول ذیل، 10 اثر که با بالاترین رقم چکش خورده به همراه نسبتشان با کمینه و بیشینۀ برآورد اولیه مورد توجه قرار گرفته است.

با بررسی‌های آماری دقیق از فروش کل آثار این دورۀ حراج و مقایسۀ آن با دوره‌های پیشین رشد اقتصادی بازار هنر ایران به روشنی ملموس است که این رشد را می‌توان زیر‌بنایی برای رشد و آفرینش آثار هنری دانست چراکه ادامه حیات کنونی هنر در گرو بازار آن است.

در میان ده صدرنشین جدول، بیشترین میزان افزایش قیمت و نرخ رشد متعلق به ژازه تباتبایی بود که در رقابت تنگاتنگی دو برابر میانگین قیمت اولیه، به قیمت یک میلیارد تومان به فروش رسید. همچنین رتبۀ دوم بیشترین نرخ رشد در بین ده اثر برتر حراج نیز به اثر رضا درخشانی در این حراج تعلق گرفت که با نرخ رشد 29 درصدی به قیمت 900 میلیون تومان چکش خورد. نرخ رشد سایر آثار گران‌قیمت این حراج را در نمودار ذیل می‌بینید:

بیشترین نرخ رشد در بین آثار دورۀ دهم حراج

دورۀ دهم از لحاظ شناساندن هنرمندان نسل جدید و آیندۀ بازار هنر ایران پیشروِ همۀ ادوار گذشتۀ خود بود و 31 هنرمند را برای نخستین بار معرفی کرد. آثار این هنرمندان نسل نو با استقبال سرمایه‌گذاران و خریداران حراج مواجه شد به‌طوری که آثار این هنرمندان نسل جدید در بین دیگر آثار بیش از قیمت مورد انتظار کارشناسان و برآورد اولیۀ آنها و با نرخ رشد بالا - نسبت مقدار درصد افزایش متغیر به مقدار اولیۀ آن- چکش خوردند.

به‌طور کلی با بررسی نتایج این حراج می‌توان گفت که در بین آثار این دور از حراج و از تعداد 105 اثر موجود، 58 درصد آثار بیش از قیمت برآورد بیشینه و مورد انتظار کارشناسان حراج چکش خوردند، 27 درصد آثار نیز بین دو رقم پایه پیشنهادی و تنها 2 درصد آثار کمتر از انتظار کارشناسان حراج و رقمی پایین‌تر از مینیمم قیمت پایۀ حراج چکش خوردند.

همچنین 92 اثر (88 درصد) آثار نسبت به میانگین برآورد اولیه رشدی مثبت داشتند و 43 اثر موجود رشدی بیش از 50 درصد (1.5 برابر میانگین قیمت اولیه) داشته‌اند که در نمودار زیر تنها 17 اثری که رشد 100 درصدی داشته‌اند، نمایش داده شده است.

با توجه به تقاضا و رقابت فعال خریداران، درصد قابل توجهی از آثار از اقبال غیرقابل باوری در فروش برخوردار شدند، اما بیشترین نرخ رشد این دوره به تابلویی از مجموعۀ اسب‌های «عصیان» اثر حسن روح‌الامین، هنرمند جوان 33 ساله رسید که برای نخستین بار در این حراج اثری ارائه داده بود. این اثر با رشد کم‌نظیر 271 درصد بالاترین نرخ رشد را از آن خود کرد. دومین اثر با بیشترین نرخ رشد، نقاشیخط محمد‌سعید نقاشیان با عنوان «باران» بود که در رقابتی تنگاتنگ به نرخ رشد 250 درصد رسید. هر دو اثر از این هنرمندان جوان در سال اخیر خلق شده بود؛ همچنین یک چهارم آثار حراج در سال جاری خلق شده بودند. رشد قیمت این آثار جدید هنرمندان معاصر و رشد تقاضاها برای خرید آثار جدید، نشانۀ تطابق سلیقۀ خریداران و سرمایه‌گذاران هنر با آثار خلق شده در سال جاری بود. با گزینش 10 اثر برتر، به  روند رقابت و افزایش قمیت آنها در جدول زیر دیده می‌شود: