بسیاری در جهان هنر، تاثیر ویروس کرونا را به عنوان شانسی برای کندشدن سرعت دیوانه‌وار فعالیت‌های جهانی و تفکر مجدد پیرامون کل سیستم می‌دانند.
از لحاظ تاریخی آن‌گونه که روایت می‌شده، بیماری توسط فقرا شیوع پیدا می‌کند. اما شیوع ویروس کرونا دروغ‌بودن این ادعا را ثابت می‌کند. همانگونه که مارک گلیمپر، رئیس و مدیرعامل گالری پیس، میگوید: « افراد ثروتمند هستند که با سفرهایشان ناقل این ویروس بوده‌اند»
در آخرین اخبار آرتفر تفاف ماستریچ(Tefaf Maastricht fair) ماه گذشته برگزار شد و بسیاری برگزاری آن را منجر به گسترش شیوع بیماری دانستند، رویدادی که در خود نوعی هشدار برای جهان هنر داشت.
ویروس کرونا دیوارهای آرتفرهای باشکوه و حراجی‌های رده بالا و گران‌قیمت را پوشاند و هیچ خوراک صدف، شامپاین یا ضدعفونی‌کنندۀ دست‌ها باعث ایمن‌بودن ثروتمندان نشد.
"همه چیز درست می‌شود" ایوان ویرس، یکی از بنیان‌گذاران گالری، جایی در نزدیکی همین محل خود را قرنطینه کرده است. عکس: جیمی وودلی
متخصص عتیقه‌شناس مقیم لندن، چارلز اد، میگوید: فضا به شکلی بود که گویا آرتفر زیر آب و در حالت خفگی برگزار می‌شد مارتین کلیست نیز اعتقاد داشت که فضا در ماستریچ متشنج بود. همانگونه که جورجیانا آدام، سردبیر بازار هنر آرت‌نیوزپیپر مسئله را به این شکل مطرح می‌کند که اکنون با دو دوران مواجهیم دوران پیش از کرونا و دوران پس از کرونا.
تاثیر عمده این بیماری بر بازارهنر بی‌سابقه است و تاکنون منجر به تعطیلی غول‌هایی نظیر کریستیز و ساتبیز شده است. تقریبا همه حراج‌ها به تعویق افتاده و هزاران کارمند به دورکاری پرداخته‌اند؛ چیزی که پیشتر کسی بدان نمی‌اندیشید. اما مردم چگونه با این مسئله کنار می‌آیند و چه میراثی از خود برجای می‌گذارند، همانگونه که ایوان ویرس، رئیس و یکی از بنیان‌گذاران هاوسر و ویرس و یکی از قدرتمندترین فروشندگان هنر معاصر جهان پرسش می‌کند آیا ما از اصل خطر عبور کرده‌ایم یا خیر؟ و سپس پیش‌بینی می‌کند با ارزیابی مجدد، ادغام آرتفرها و حرکت به‌سوی برنامه‌ریزی آرام ریتم بازار کند خواهد شد. اما همانگونه که گیلمچر با به تاخیر‌افتادن آرتفرهای متعدد تا پاییز اگر برگزاری آنها در آن زمان میسر شود، اخطار می‌دهد برگزاری آرت‌فرهایی سریع و هیستریک راه بهبود مردم از این اوضاع نیست و تنها اوضاع را متشنج‌تر از قبل خواهد کرد.
Fearonomics اقتصاد هراسی
در حالی‌که هنوز برای تعیین میزان تاثیر این رویدادها بر کسب‌وکار گلیمچر و ویرس زود است، اما هر دوی آنها بر این باورند که با چالش مواجه خواهند شد. ویرس طی صحبت‌هایش به این اشاره می‌کند که امسال بی‌شک سال بسیار سختی برای این صنعت خواهد بود. ازآنجاکه همه‌چیز به دلیل وجود یک ویروس است، عنصری وجود دارد که بر همه تاثیر خواهد گذاشت. وی در ادامه می‌افزاید این بحران سیستماتیک مانند بحران اقتصادی سال 2008 نیست. گلیمچر بر این اعتقاد است که این رویداد بیش از اینکه شبیه سال 2008 باشد به 11 سپتامبر شباهت دارد و ممکن است این اتفاق جامعۀ هنر را تغییر دهد. او اعتقاد دارد که نخریدن آثار هنری توسط مردم در این دوران چیز عجیبی نیست.
کلر مک اندرو اقتصاددادن نیز باور دارد که: وقتی نگران سلامتی، ایمنی، امنیت و سایر موارد هستید، پرداختن به خریدهای زیبایی‌شناسانه‌ای که حق انتخاب بیشتری در موردشان داریم، دشوار می‌شود. حتی اگر این رویداد تاثیر اقتصادی مستقیمی بر روی برخی از مجموعه‌داران و خریداران هنر نداشته باشد، به نظر می‌رسد این شرایط روانی منجربه کاهش خرید در بازار شود.
صبوری برای خاتمۀ ماجرا
ویروس کرونا می‌تواند به دلیل افزایش تمایل به محافظت از خود، افزایش تعرفه‌ها و مواردی از این دست، منجر به کاهش جابجایی‌های بین‌المللی شود. مک اندرو طی اظهارت خود به این مورد اشاره کرد که: تجارت‌های برون‌مرزی و در محدودۀ متنوع جهانیِ خریداران و فروشندگان چیزی است که منجر به تشکیل بازار شده و طی یکی دو دهه گذشته از آن در برابر مشکلات و رکود محافظت کرده است، پس درصورت محلی‌شدن بازار، رشد آن مورد تهدید و تردید قرار خواهد گرفت.
آدام فیلدز، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت باربری آرتا میگوید درحالی‌که پروازها کنسل می‌شوند، قیمت پروازهایی که مختص آثار هنری هستند، سر به فلک می‌کشد. حمل‌ونقل جاده‌ای همچنان انجام می‌شود اما با شدت‌گرفتن محدودیت‌های مرزی در کل اروپا، این روند نیز به‌زودی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
کشورهای اروپایی متعددی صدور مجوز صادرات را متوقف نموده و واحد صدور مجوز صادرات شورای هنر بریتانیا نیز بر اساس ایمیلی که در 20 ماه مارس ارسال کرده است و تا اطلاع ثانوی فعالیت خود را متوقف کرده است و باعث‌شده بسیاری از فروشندگان در انتظار و سردرگم بمانند؛ فروشنده کتاب‌ها و نقشه‌های نایاب مقیم بریتانیا، دنیل کروچ، منتظر مجوزهای اجناسی به قیمت 350000 پوند است که به خریدارانی در خارج از انگلستان فروخته شده است، او میگوید: من تا زمان ارسال آثار پول آنها را دریافت نخواهم کرد.
سیمون شفیلد، مدیر اجرایی شرکت کشتی‌رانی مارتین اسپید نیز میگوید که قیمت ارسال‌های هوایی پنج تا شش برابر شرایط عادی است. بر اساس انتظارات او ارسال آثار هنری قطعا به حداقل خود خواهد رسید و اینجاست که ما به محدوده‌ای ناشناخته وارد می‌شویم.
شرایط قانونی و امور بیمه
فیلیپ گوئرینی-مارالدی، رئیس بخش دارایی‌های خصوصی در شرکت بیمه آر.کی.هریسون در مورد میلیون‌ها دلاری که به دلیل کنسل‌شدن آرتفرها از دست‌رفته میگوید در حال حاضر نمی‌توان از پوشش بیمه‌ای برای خسارات ناشی از کووید-19 به چیزی که افراد صرفا بدان علاقه دارند یا پولی که ممکن بود به دست بیاورند، استفاده کرد. دریافت خسارت برای رویدادهای پیش رو و موارد لغوشده به دلیل بیماری غیرممکن خواهد بود؛ اما برای رویدادهایی که طی ماه‌های بعدتر پیش‌ِ روی ما هستند، امکان بیمه فراهم خواهد شد که البته قیمت بالایی خواهد داشت.
پیر ولنتاین، عضو بخش قوانین حقوقی مربوط به دارایی‌های هنری و فرهنگی در کنستانتین اظهار داشت: این موقعیت غیرقابل پیش‌بینی است. ما در تلاشیم تا راه‌های قانونی ممکن را بیابیم. وانتاین در رابطه با قرارداد بین آرتفرهای کنسل‌شده یا به تعویق‌افتاده و نمایش‌دهندگان آثار ذکر می‌کند بر اساس قوانین و با درنظرگرفتن شرایط موجود برخورد خواهد شد، اما اگر در متن قرارداد مشخص نباشد، در صورتی‌که سازمان‌دهنده آرتفر و خود آرتفر و یا نمایش‌دهندگان آثار همه در یک کشور نباشند با چالش بزرگی روبرو خواهیم شد. آرتفرهای متعددی به جای لغوشدن به تعویق افتاده‌اند؛ برخی حتی به سال بعد موکول شده‌اند که می‌تواند تبعاتی به دنبال داشته باشد.
رودی کاپیلدیو، یکی از اعضای شرکت حقوقی چارلز راسل می‌افزاید: اگر آرتفری لغو شود احتمال بازپرداخت هزینه‌های دریافتی به فروشنده وجود دارد اما احتمالا با کسر هزینه‌های اجرایی. اگر آرتفری به تعویق بیفتد احتمالا بیعانه ارائه‌شده توسط فروشنده را نزد خود نگاه می‌دارد اما این امر مجددا به قوانین قرارداد و محتوای آن بستگی دارد. ارائۀ یک توصیۀ کلی کار دشواری است.
کاپیلدیو در ادامه گفت: هرچند در این لحظه دنیای هنر حس و حالی از درکنارهم‌بودن از خود نشان می‌دهد اما ممکن است همه چیز اینطور زیبا باقی نماند. متاسفانه اینکه کسب‌وکارها با افزایش فشار دچار بحران شوند اجتناب‌ناپذیر است و نیت خیر تنها تا حدی پایدار خواهد ماند.
جهان مجازی
در مورد نحوۀ کنارآمدن با اوضاع در شرایط فعلی، صنعت خرید‌و‌فروش آثار هنری در حال حاضر به گوشه‌ای رانده شده و تنها راه ارتباط با جهان بیرون از طریق ارتباط آنلاین است. ویرس میگوید: اگر جهان مد را با جهان هنر مقایسه کنید، خرده فروشی جهان هنر کیلومترها از آن عقب مانده است. او طی صحبت‌هایی پس از کنفرانس آنلاینش با 90 نفر از کارمندان هاسر و ویرس اظهار داشت: فاصله‌گذاری اجتماعی و محدودیت‌های اعمال‌شده بر سفر فرصتی برای آزمایش استراتژی‌های فروش آنلاین نظیر حراج‌های آنلاین را در اختیار حراجی‌ها، گالری‌ها و آرتفرها قرار داده است. پس شاید این بحران راه‌های کم‌هزینه‌تری برای کسب‌وکار را به ما معرفی کند که خیلی زود به استانداردهای صنعت ما تبدیل می‌شوند.
مک آنرو نیز مانند بیرد و ویرس این وضعیت را به‌عنوان فرصتی برای بررسی مدل‌های کاری دیجیتال و از راه دور می‌بیند. او اعتقاد دارد: در حالی‌که بازار کاملا به حالت دیجیتال در نمی‌آید، این رویداد ماهیتی تصفیه‌کننده خواهد داشت که می‌تواند به تغییراتی در بازار منجر شود، بنابراین اینکه ببینیم رویدادها به چه شکلی پیش می‌روند، جالب و مهم خواهند بود. درعین‌حال، گلیمچر که گالری‌اش اخیرا مجموعه‌ای از نمایشگاه‌های آنلاین را آغاز کرده است تصور می‌کند: اگر من نمایشگاه آنلاینی از هنرمند پرطرفداری مثل آدام پندلتون یا لویی هولوول برگزار کنم، آیا مردم خریدی خواهند کرد؟ خیلی زود می‌فهمیم.
بهبود و بازسازی مجدد ساختارها
با توجه به نوسانات اقتصادی پیش‌بینی‌نشدۀ هفته‌های اخیر، پیش‌بینی اینکه چه نوع رکود و بهبود اقتصادی را در پیش داریم دشوار خواهد بود. ویرس در این باره اظهار امیدواری می‌کند که با رکودی V شکل مواجه باشیم، شدید، کوتاه و با بهبود سریع و روند روبه‌رشد.
اما بسیاری بر این باورند که روند بهبود بیشتر حالت U شکل خواهد داشت که متاسفانه باید با آنها موافقت کنم. در حالی‌که با بهبود V شکل بازار هنر خیلی سریع در پاییز و با افزایش تقاضای انباشه به حالت عادی باز می‌گردد، اما در حالت U شکل احتمالا با تنظیمات جدیدی از نوع سبک بهبود اقتصادی دهۀ 1990 مواجه خواهیم بود، یعنی قیمت‌هایی کمتر از قراردادهای رایج در بازار.
با نگاهی به آسیا شاید به سرنخ هایی در این زمینه دست بیابیم. کیراگی‌ای، مدیر گالری اینک استودیو در بیجینگ میگوید: اکنون که این بحران بهداشتی تا حد زیادی کنترل شده است، چین، هنگ‌کنگ، سنگاپور، تایوان، کره، ژاپن و منطقه جنوب‌شرقی آسیا از موقعیت خوبی برای واکنش فعالانه به بحران اقتصادی جهانی پیش‌رو برخوردار هستند. از سوی دیگر اقتصادهای اروپایی- انگلیسی- آمریکایی هنوز در مواجهه با اپیدمی نهفته بوده و تا حد زیادی در مقابله با آن شکست خورده‌اند. او همچنین پیش‌بینی می‌کند که ساختارهای ژئوپلوتیکی و اقتصاد جهانی تغییر خواهد کرد. تغییرات متعددی در لایه‌های محیط فرهنگی، سیاسی و اقتصادی روی خواهد داد که هنر نیز بخش درونی و تشکیل‌دهندۀ آن است.
دیدن نکات مثبت
شاید نکته طلایی این ماجرا را بتوان در این کندی اجباری که بر جهان دیوانه‌وار بازار هنر اعمال‌شده و ارزیابی مجدد ارزش‌ها یافت، همانگونه که ویرس حین خود انزوا در سامرست به این نتیجه رسید: اکنون می‌دانم که چگونه کارتریج‌های پرینترم را تغییر بدهم و دستگاه قهوه‌ساز را تمیز کنم. حالا هر روز یک ساعت با مادرم حرف می‌زنم. اکنون فرصتی داریم که با مردم مهربان باشیم، پس بیایید این مهربانی را در خود نگه داریم.
دورانی سختی در پیش است، اما همانگونه که گوئرینی–مارالدی میگوید: وحشت نکنید. به‌زودی اوضاع به شرایط عادی باز می‌گردد، ما براساس طبیعت خود با قدرت به حالت قبل باز می‌گردیم. زیرا این نیز بگذرد.
منبع: www.theartnewspaper.com
