نقاش دیگر نقاشی نکرد
فراموش نشدگان سمیرا علیخوانزاده در چند بند و ضمیمه

بند اول - در خوانش یک اثر هنری، رسانه دارای اهمیتی همتای فرم و ایده است و این انتخاب باید بر مبنای تئوریک استوار باشد. سمیرا علیخوانزاده به قصد نقاش شدن در کلاس‌های آیدین آغداشلو و دانشگاه آزاد تحصیل کرد اما پس از اولین نمایشگاه انفرادی‌اش، دیگر اثر نقاشی محض به نمایش نگذاشت. سمیرا در پی کشف رسانه‌های زمانه‌ی خود و بازخوانی رسانه‌های کلاسیک، به ترکیبی از نقاشی، چاپ و آینه‌کاری پرداخت که انتخاب این‌ها تنها از سر تجربه و کنجکاوی نبود.
بند دوم - روحیه هویت جوی سمیرا او را واداشت که به خوانشی دوباره از سبک زندگی ایرانی از طریق عکس‌های دهه‌ی 1330 دست بزند. این دهه در تاریخ معاصر از این جهت متمایز است که با پایان یافتن جنگجهانی دوم و صنعتی شدن ایران، تعریفی نوین از پرسونالیته و هویت ایرانی ارائه داد. سمیرا با استفاده از عکس‌های این دهه، در پی رمزگشایی نشانه‌های این هویت نو و میل به ثبت آن است؛ هویتی که منجر به چالش‌های تازه از جمله بازتعریف جایگاه‌های اجتماعی-جنسیتی شد. فناوری چاپ امکان بازتاب بی‌واسطه عکس زا به سمیرا می‌دهد. او در دوره‌های پیشین کارهایش، استبعاد زمانی و کیفیت شبح‌گونه پرسوناژهای عکاسی‌شده را با مات‌کردن پرتره‌ها یا نگاتیوشدن آن‌ها در میزانسن اثر به‌وجود می‌آورد اما در مجموعه‌ی فراموش نشدگان، تعلیق توری‌ها و نصب لایه‌های جدا از هم در قاب‌ها، این کیفیت را تشدید می‌کند.
ضمیمه 1 - نگاه کنید به پوشش نظامی عروس در عکس عروسی و زنان سوارکار و مردپوش‌ها در کارهای پیشین سمیرا.
بند سوم - در شمایل‌نگاری کارهای سمیرا، آینه‌ها بر خلاف ظاهر تزئینی‌شان، رسانه‌ای پویا و مناسب در راستای تحقق ایده‌های هنرمند هستند. آینه وسیله‌ای برای تشخیص خود، بازآفرینی خود و حتی تخریب خود است. این بازتاب در آثار سمیرا بیننده را در جایگاهی تعاملی با اثر قرار می‌دهد و بازتابی از لحظه حال را در تقابل با تصویری زیست‌شده و کهنه منعکس می‌کند. به تعبیری لکانی فرد در مواجهه با اثر، مرحله‌ای آینه‌ای نسبت به یک تاریخ جمعی را تجربه می‌کند.
ضمیمه 2 - نگاه کنید بهمجموعه نقاشی‌ها و چیدمان‌های آینه‌ای میکلانجلو پیستلتو.
بند چهارم - چیدمان‌های سمیرا به خصوص در مجموعه‌ی فراموش‌نشدگان، با اشیایی است که ویژگی‌های یادگارپرستانه آن‌ها جوهر خاطره و تعلق به گذشته را بارز می‌کند. چمدان‌ها و صندوق‌ها تا چندی پیش حاوی اشیایی از تجربه‌ی زندگی‌های خصوصی بودند که ارزشی فراتر از ارزش کاپیتالیستی داشتند. این صندوق‌ها معمولا مملو از ترمه‌ها و پارچه‌ها، آلبوم‌های عکس، نامه‌ها و شجره‌نامه‌ها بودند. سمیرا این بار پرتره را به عنوان نشانه‌ای از عدم حضور، داخل چمدان قرار داده است. لباس معلق با پرتره‌ای که بر روی آن چاپ شده و یا فیگور ایستاده روی توری با پارچه‌هایی در پس زمینه آن، یکی دیگر از بروزهای یادگار پرستانه در این فرآیند هویت‌جویی است.
ضمیمه 3 - نگاه کنید به سکانس انتهایی فیلم "بدنام" ساخته‌یشاپور قریب، 1350 و زندگی جنایت‌بار آرچیبالدو دلا کروز، ساخته لوییس بونویل 1955.

علی بختیاری - تهران