سازوکار و نظریه‌ی اقتصادی حراجها
ساختار طبیعی حراج‌های شناخته‌شده‌ای چون ساتبیز و کریستیز آن است که به سراغ آثار هنری پرارزش‌تر در سطح بین‌المللی رفته و سازمان‌های داخلی هر کشور بازارهای ملی را کنترل می‌کنند؛ ارگان‌هایی نیز هستند که به اداره‌ی آثار هنری کم‌ارزش‌تر مثل آثار هنری دکوراتیو می‌پردازند. گالری‌ها وظیفه‌ی فرهنگی دارند، ولی حراجها بنگاه‌هایی تجاری‌اند و آثاری را عرضه می‌کنند که از قبل بازار قرص و محکمی داشته باشند. حتی فرایند خرید آثار از گالری با حراجها تفاوت دارد؛ گالری قیمت اثر را در طی پروسه چانه‌زنی کاهش داده ولی حراجها کار را با قیمتی پایین عرضه می‌کنند و بسته به پیشنهادها بالا می‌برند.درنتیجه، خرید از گالری به رضایت روان‌شناختی منتهی می‌شود، درحالی‌که خرید اثر از حراجها شم اقتصادی قوی می‌خواهد و منجر به ارتقاء جایگاه اقتصادی و اجتماعی فرد می‌گردد.
در حراج‌های بنامی چون ساتبیز و کریستیز، گران‌ترین آثار در فروش‌های عصرانه به فروخته می‌شوند و در فروش‌های روزانه آثار عام‌تری عرضه می‌گردند. تمامی آثاری که در کاتالوگ به چاپ رسیده‌اند از 3 الی 6 روز قبل از مزایده به تماشا گذاشته می‌شوند.البته حراجی‌ها برای خریداران احتمالی میهمانی خصوصی و اختصاصی ترتیب داده و حتی اثر را برای پرو به فرد امانت می‌دهند.
الیسا زُرلونی در کتاب اقتصاد هنر معاصر می‌نویسد: «حراج مکانیسم تبادل منابع است و طی آن فروشنده تلاش می‌کند بالاترین سود ممکن را به دست آورد و خریدار هم سعی می‌کند کالا را با پایین‌ترین نرخ به دست آورد. این نظامِ فروش وقتی کارآمدتر می‌شود که ارزش کالای به حراج گذاشته‌شده برای خریداران بسیار بالا باشد». وی ادامه می‌دهد که دو نوع حراج وجود دارد: مناقصه و مزایده. در مناقصه یک خریدار و چند فروشنده و در مزایده عکس آن، یعنی یک فروشنده و چند خریدار احتمالی وجود دارد. در مناقصه فروشندگان و در مزایده خریداران نقش فعال دارند. زمانی که کالایی خاص و یا نایاب است بهتر است که فروشنده آن را در حراج شرکت دهد تا آنکه یک قیمت ثابت برای فروش بگذارد، به این دلیل ساده که با این کار سود را به حداکثر می‌رساند.
انواع حراجها
1. حراج انگلیسی
در این نوع از حراج یک قیمت پایه وجود دارد و شرکت‌کنندگان با اعلام پیشنهاد بر روی دست هم می‌خوانند.در این‌گونه حراجها هرچه تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر باشد به نفع حراج گذار است. بنابراین در این حراجها ورود برای عموم آزاد است. گرچه خریداران یا باید خود حاضر شوند و یا نمایندگان قانونی خود را بفرستند.
2. حراج هلندی
در این نوع حراج که شیوه‌ی خود را از حراج بازار گل لندن وام گرفته، حراج گذار با قیمت بالا شروع می‌کند و آن را به‌تدریج کم می‌کند. در حراج هلندی یک قیمت حداقلی و از پیش تعیین‌شده وجود دارد و اثر در زیر این قیمت فروخته نمی‌شود. هر خریداری که طالب اثر باشد با قطع فرایند نزولی قیمت و پرداخت وجه، قطعه موردنظرش را به دست می‌آورد.
3. حراج نخستین پیشنهاد سربسته
در این حراج شرکت‌کنندگان پیشنهادهای خود را در پاکت‌های سربسته قرار می‌دهند و بالاترین پیشنهاد برنده‌ی مزایده می‌شود.
4. حراج دومین پیشنهادهای سربسته
این حراج شیوه‌ای مشابه با حراج فوق‌الذکر دارد فردی که بالاترین پیشنهاد را داده برنده است، با این تفاوت که فرد برنده قیمت پیشنهادی نفر قبل از خودش را می‌پردازد.
خریداران در حراجها
شرکت‌کنندگان در حراج انگیزه‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند و بر این اساس هدفشان از خرید بر رفتارشان نیز تأثیر می‌گذارد. زُرلونی خریداران در حراجها را به پنج دسته تقسیم می‌کند:
1. خریدار اتفاقی
به‌ندرت و برای اثر خاصی در حراج شرکت می‌کند.
2. مجموعه‌دار محض
خریداری که به دنبال حفظ و نگهداری اثر و همچنین تقویت مجموعه‌اش است.
3. بورس باز محض
کسی است که آثار را برای به دست آوردن سود اقتصادی خریداری می‌کند.
4. دلال
یا بر روی آثار تحت مالکیت خود و یا برای فروش آثار شخص دیگر کار می‌کند و قصدش از خرید در حراج فروش اثر در زمانی کوتاه است.
5. موزه
موزه از طریق کیوریتور مجموعه در حراجها شرکت می‌کند و به دنبال غنی کردن مجموعه‌ی خود است.
راهبردهای گردانندگان حراج‌های نقاشی
حراج‌های نقاشی معمولاً از نوع انگلیسی هستند و آثاری ناهمگن از نقاشی تا مجسمه را در خود جای می‌دهند. این حراجها معمولاً گروهی از هنرمندان مطرح و تثبیت یافته را در خود جای می‌دهند. بنابراین زمانی که حراج هنرمندی را درون مزایده‌ای می‌گنجاند به بازار علامت می‌دهد که این هنرمندی خاص است.
برخی نکات در مورد حراج‌های نقاشی
تولید محتوا
حراجی‌ها پیش از برگزاری جلسه‌ی حراج دست به تولید و نشر کاتالوگ می‌زنند. هرچه اثر مهم‌تر باشد، اطلاعات و متن‌های بیشتری حول اثر تولید می‌شود.
تخصص گرایی نسبی
حراجها معمولاً از برگزاری مزایده‌های بیش‌ازحد تخصصی مثل برگزاری حراج از آثار یک هنرمند پرهیز می‌کنند تا با ارائه طیف مختلفی از آثار رقابت برای تصرف هر اثر هنری را افزایش دهند.
ساختار قیمت
قیمت‌های مهم حراج عبارت‌اند از قیمت پایه، قیمت رزرو (کف)، قیمت چکش و قیمت تخمینی.
برای مطالعه در مورد معنای انواع قیمت در حراج اینجا را کلیک کنید.
روابط میان قیمت‌های حراج
رابطه‌ی بین قیمت پایه و رزرو
قیمت پایه در بیشتر اوقات پایین‌تر از قیمت رزرو است. باآنکه در عمل فروشی زیر قیمت رزرو انجام نمی‌پذیرد، اما حراجی‌ها با شروع مزایده از قیمتی پایین‌تر نوعی مکانیسم رقابتی ایجاد می‌کنند.
رابطه‌ی بین قیمت رزرو و قیمت چکش
تا مادامی‌که پیشنهادها به قیمت رزرو نرسند، هیچ اثری فروخته نخواهد شد و در این صورت، اثر جزو دارایی‌های فروشنده باقی خواهد ماند.
رابطه‌ی بین قیمت چکش و قیمت تخمینی
برآورد قیمت اثر بر قیمتی که یک اثر چکش خواهد خورد تأثیرگذار است. کمینه و بیشینه در قیمت تخمینی، درواقع دانش بازار حراج گذار را نشان می‌دهد. بیشینه (یا قیمت حداکثری) نزدیک به قیمت واقعی اثر است و کمینه (قیمت حداقلی) موجب به افزایش خریدار می‌گردد.
اهمیت شیوه‌ی قیمت‌گذاری حراج
آلیسا رُزلونی می‌نویسد: «تخمین اشتباه حراجی از ارزش واقعی اثر نشان‌دهنده‌ی غیرحرفه‌ای بودن حراجی است و تأثیر مخربی روی شهرت آن دارد. در حراج آثار هنرمندان جوان، که قیمتشان چندان تثبیت نشده، دو نوع قیمت وجود دارد: قیمت حراج و قیمت بازار. تفاوت قیمت این دو می‌تواند زیاد باشد» و در اینجاست که دلال هنرمند وارد عمل می‌شود.
منبع
زرلونی، ا. (1395). اقتصاد هنر معاصر (ص. 77-82، چاپ اول، ترجمه ح. شش‌جوانی و ل. میرصفیان). تهران: فرهنگستان هنر.
