نقاشی‌های نوآورانه، پویا و افسانه‌ای محمود فرشچیان با تلفیقی جذاب از عناصر سنتی و مدرن، سبک منحصر به‌فرد وی در نقاشی ایرانی را رقم می‌زنند. او بنیان‌گذار مکتب خاص خود در نگارگری است که ضمن پایبندی به مبانی نقاشی سنتی ایرانی و با استفاده از تکنیک‌های جدید و ترکیب آن با سه‌بعدنمایی غربی، تأثیر در خور توجهی در روند پیشرفت نقاشی ایرانی داشته است. آثار فرشچیان در بیش از صدها نمایشگاه فردی و جمعی در ایران و سایر کشورها به نمایش گذاشته شده و شهرتی بین‌المللی را برای او به ارمغان آورده است، به گونه‌ای که موزه‌ها، کتابخانه‌ها و مجموعه‌داران شخصی و عاشقان هنر به داشتن قطعه‌ای از آثار او مباهات می‌کنند. او بی‌شک نقش مهمی در معرفی هنر ایران به صحنه بین‌المللی ایفا کرده است.

خارج کردن نقاشی از هنری وابسته به شعر و ادبیات و استقلال بخشیدن به آن، استفاده از پرسپکتیو با نگاه به هنر غرب و نیز نگاه ویژه به بازسازی مفاهیم دینی و عرفانی از شاخصه‌های اصلی آثار او به شمار می‌روند. وی با خطوط روان و ترکیب‌بندی‌های ظریف و مدور راز و رمزها و اشارات درونی نهفته در آثار خود را به وجود می‌آورد.

رابرت هیلنبراند، استاد برجسته هنر اسلامی دانشگاه ادینبورگ انگلستان می‌نویسد: «محمود فرشچیان با پیشینه هنر ایرانی به خوبی آشناست، اما به شیوه غیرقابل تقلید خود نقاشی می‌كند كه به هیچ روی با اسلوب‌های پیشین هنر ایرانی اشتباه نمی‌شود. او روایتگر پیغام مستقل خویش است. بدین روال، نقاشی‌های او بازتابی از جهان‌بینی كاملاً فردی اوست و تنها در وهله دوم، توان و ظرفیت جاودانی هنر ایرانی در بازآفرینی خود، برخورداری دوباره از شكل‌های پیشین به شیوه‌های شگفت‌انگیز، تمركز بر جزییات به شیوه‌ای كمابیش ریزبینانه و تلفیق ایده‌های فراایرانی با جهان اندیشه ایرانی را به منصه ظهور رسانده است»[۱]. استوارت كری ولش، ایران‌شناس شهیر و سرپرست بخش هنرهای اسلامی و هندی موزه ساكلر دانشگاه هاروارد نیز متذكر می‌شود كه: «نگاهی به آثار فرشچیان به خوبی نشان می‌دهد كه سلیقه او در زمینه منابع هنر ایران به مرور زمان متحول شده و تكامل یافته است. اگر نقاشی‌های اولیه او یادآور رضا عباسی و مكتب او بوده، كارهای بعدی‌اش آثار سلطان محمد را به خاطر می‌آورد»[۲].

در بسیاری از کارهای فرشچیان، همچون اثر حاضر، مفهوم اثر در شکل و سیمای یک زن ظاهر می‌شود؛ زنی که در نهایت زیبایی عنصری فعال و تأثیرگذار است. همواره پیوند میان زن و زمین و اشتراک آن‌ها در زایش و رویش از موضوعات مورد توجه وی در خلق اثر بوده است. تصویر پیکره یک زن به عنوان عنصر اصلی در اثر «پیدایش» به مثابه رمزی از زایش، فراوانی و شور آفرینش در سطوح گوناگون حیات متجلی می‌شود. به‌کارگیری آناتومی، حجم‌پردازی ویژه در شخصیت و طبیعت، به‌کارگیری خطوط سیال و ظریف، نقوش پیچیده و رنگ‌های متنوع و درخشان، که بار ادبی، فلسفی و دینی به همراه دارند، در این اثر تلفیقی هوشمندانه و اصیل از نقاشی سنتی ایران و نقاشی غرب را پدید آورده است.

به عقیده فرشچیان نقاشی ایرانی هنری است خیالی که از اندیشه نقاش نشأت گرفته و عرصه را برای تجلی ناخودآگاه و طیف گسترده‌ای از حالات و عواطف درونی او آماده می‌سازد. شاید بتوان گفت جادوی نقاشی‌های وی که هر بیننده‌ای را مسحور خود می‌گرداند، نمادی از دنیاست که با همه رنگ و لعابش و با همه خیال‌انگیزی‌اش ناپایداری خود را فریاد می‌زند، اما هیچ کس از معمای این سقف بلند ساده بسیارنقش آگاه نیست.

[۱] . آثار استاد محمود فرشچیان؛ به کوشش ناصر میرباقری، انتشارات خانه فرهنگ و هنر گویا، ۱۳۸۷.

[۲] . همانجا.