یادمان شماره ۱ برای هیچ، یکی از مهمترین آثار پرویز تناولی به شمار میآید و تصویر آن در اغلب کاتالوگها و کتابهایی که از آثار تناولی منتشر شده، آمده است. تمام ویژگیهای سبکشناختی مجسمههای تناولی و همچنین شاخصههای مهم مکتب سقاخانه، در این اثر به خوبی دیده میشوند. به عبارت دیگر اثر حاضر مجموعهای متمرکز از دستاوردهای یک جریان فکری مهم و مشخص در هنر مدرن ایران را، به طور یکجا، به نمایش گذاشته است.
تندیس هیچ به عنوان شناختهشدهترین دوره کاری تناولی و همچنین قفسهای هندسی او، هر دو در این اثر دیده میشوند. در واقع آنچه بر اهمیت و یگانگی این مجسمه زیبا میافزاید، ترکیب دورههای مختلف تناولی در آن است. از طرفی هیچ همیشگی او در بخشی از کار حضور دارد، از طرف دیگر نمادها و نشانههای زبان هنری تناولی همچون پرنده، قفس و نوشتههای ناخوانا در این اثر بهکار گرفته شده است. از حیث ساختار فرمی، این تندیس از سه مکعب برنزی روی پایهای سنگی تشکیل شده، به طوری که دو مکعب بالا مانند قفس، دیوارهای مشبک دارند و مکعب زیرین، بخشی از هیچ را درون خود محبوس کرده است. تقریباً در تمامی اثر نوشتههایی که دیگر نوشته نیست و به فرمهای بیمعنا تبدیل شده، پراکنده است. در جایی که شاید بتوان آن را ضربان حیاتی مجسمه نامید، حروفهای پراکنده، پیکر یک پرنده را ساختهاند که از موتیفهای شناختهشده در آثار هنرمند به حساب میآید و اینچنین تناسبی با مفهوم قفس پیدا کرده است. این نوشتههای بیمعنا از نقش مهرهای چاپشده بر پارچههای قلمکار بهره گرفته است و در عین حال با نشاندن موزون آنها در کنار هم، بندهای شعر کلاسیک فارسی را تداعی میکند. بدین ترتیب مشاهده اثر، تغزلی شاعرانه را به بیننده القاء میکند. بدون اینکه شعری راستین نوشته شده باشد، یا اینکه نقشهای وارونه قابل خواندن باشند.
پرندههای تناولی گاهی در سطح ظاهر میشوند و گاهی در حجم، با این حال نمونههایی از قفس خالی نیز در آثار او دیده میشوند. در اینجا پرنده دو بُعدی منقوش بر برنز، به نظر بیرون از قفس میرسد، اما همچنان اسیر و جداناشدنی از قفس است. «هیچ» نیز در اینجا بر خلاف نمونههایی که خود اثری کامل است، در قفس فرو رفته و تنها بخش کوچکی از آن مشاهده میشود تا قهرمانانه آزادی خود را فریاد بزند. بدین ترتیب عنوان اثر یعنی یادمانی برای کلمه هیچ معنا مییابد. در حقیقت هیچ در اینجا محبوس یادمان خود است. پنهان شدن بخش اعظمی از آن درون تندیس یادمان، کنجکاوی و جستجوگری چشم بیننده را برای کشف بیشتر آن برمیانگیزد.
تصاویری از این کار در مهمترین کتابهای تناولی و همچنین کاتالوگ حراجهای مهم بارها به چاپ رسیده است، از جمله در: کاتالوگ نمایشگاه آثار پرویز تناولی در انجمن ایران و آمریکا (تهران، ۱۳۵۲)؛ کاتالوگ نمایشگاه آثار پرویز تناولی در گالری و مرکز مطالعات گری در دانشگاه نیویورک (۱۳۵۵، تصویر ۸۰)؛ کتاب «پرویز تناولی: مجسمه ساز، نویسنده و مجموعهدار» نوشته دیوید گالووی که سال ۱۳۷۹ به کوشش نشر هنر ایران منتشر شده (تصویر ۱۵۴)؛ «کتاب پیشگامان هنر نوگرای ایران: پرویز تناولی» که سال ۱۳۸۱ توسط موزه هنرهای معاصر ایران به چاپ رسیده (تصویر ۶۲) و کاتالوگ رزونه پرویز تناولی که سال ۱۳۸۸ توسط گالری میم در امارات منتشر شده است (تصویر صفحه ۱۹۱).