فریده لاشایی در سال 1351 به ایران بازگشت و یک‌سال پس از آن برای نخستین‌بار نقاشی‌هایش را در گالری سیحون به نمایش گذاشت. از آن پس نیز کارنماهای متعددی در ایران، آلمان، امریکا و کشورهای دیگر داشت. لاشایی همراه با هنرمندان شاخصی همچون گیزلا وارگا سینایی و فرح اصولی «گروه دنا» را بنیان نهاد. گروهی متشکل از زنان هنرمند ایرانی که با هدف ارائه‌ی مستقل آثارشان در سال 1380 تاسیس شد و طی فعالیت شش ساله‌اش آثار بسیاری از زنان هنرمند ایرانی را در داخل کشور و عرصه‌‌های بین‌المللی به نمایش درآورد. او فعالیت خود را در زمینه‌ی ترجمه نیز ادامه داد و آثاری همچون «زن نیک سچوآن» از برتولت برشت و «گل‌های هیروشما» از ادیتا موریس را به فارسی باز‌گرداند. همچنین در قالب یک رمان-اتوبیوگرافی به نام «شال بامو» به شرح زندگی خود پرداخت.
طبیعت عنصر غالب نقاشی‌های لاشایی است. او در نقاشی‌هایش با بهره‌گیری از خطوط آزاد، منحنی‌های ریتم‌دار و لکه‌های رنگی گسترده بیانی تغزلی از طبیعت به دست می‌دهد.
مجابی درباره‌ی وجه انسانی طبیعت در آثار لاشایی می‌نویسد: «طبیعت برای او فقط درخت و گل و کوه نیست، هستی پیرامون است که با حضور انسان و در برخورد با آن تعبیر می‌شود». لاشایی در گفتگویی با احمدرضا دالوند درباره‌ی حضور همیشگی طبیعت در آثارش می‌گوید: « طبیعت برایم کشش فوق‌العاده‌ای داشته و دارد، نه به‌صورت یک مقوله‌ی بی‌رابطه با من و خارج از وجود من، بلکه طبیعتی که در رابطه با کشمکش‌های درونی انسان مطرح می‌شود و به درگیری‌های روحی و سؤالات_ شاید بتوان گفت مربوط به هستی‌شناسی_ او پاسخ می‌دهد.» ریشه‌های این نوع از نگرش و مواجهه‌ی با طبیعت را می‌توان در سنت منظره‌نگاری شرق دور جستجو کرد. با این حال لاشایی این نگاه شرقی را در قالب بیانی نو و آمیخته با حساسیتی اجتماعی به کار می‌بندد. او صرفاً به مکاشفه در روح طبیعت و ثبت چکیده‌ی آن نمی‌پردازد بلکه مواضع و احساسات اجتماعی خود را به صورتی نمادین در این مکاشفات طبیعی دخیل می‌کند که گاهی به خلق تصاویری تلخ و تاریک از طبیعت می‌انجامد. این سنخ دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی لاشایی که در برخی نقاشی‌‌ها، پویانمایی‌ها و چیدمان‌های او نمود بارزتری دارد، حاصل تنفس در هوای محافل هنری و مجامع دانشگاهی مونیخ است.
اولین حضور فریده لاشایی در حراج‌ها به بهمن 1385 (فوریه 2007) به خانه‌حراج کریستیز بازمی‌گردد. آثار او تاکنون، 70 مرتبه در حراج‌های داخلی و خارجی حضور یافته و 77 درصد از آثارش در حراج‌های بین‌المللی به فروش رسیده است.
- مجموع فروش آثار در خانه حراج‌ها
2,174,608
- تعداد آثار در حراجی‌های بین‌المللی
69
- نرخ فروش آثار
72%
- میانگین رشد آثار
58%
- تعداد آثار در حراج تهران
16
- مجموع فروش در حراج تهران
1,145,306
- تعداد نمایشگاه‌های انفرادی
بیش از ۴۶ نمایشگاه
- بدون عنوان
- ترکیب مواد روی بوم
- دو لته‌ای، هر لت 99*99
- تاریخ خلق اثر: 1386
- قیمت فروخته‌شده: 4.2 میلیارد تومان
گرانترین اثر او در حراج‌ها نقاشی دولته‌ای است که به مبلغ 168 هزار دلار در 24 دی 1400 در پانزدهمین دوره‌ی حراج تهران با نرخ رشدی 40 درصدی چکش خورده است. این تابلو از طبیعت‌نگاری‌های نیمه‌انتزاعی و محبوب لاشایی است. در این تابلو تکه‌سنگ، درختان و برکه در دل لکه‌های رنگ و خطوط پرتابی استحاله یافته‌اند. ثبت نیروی آنی‌ای که در طبیعت جریان دارد یادآور نقاشی‌های کهن شرق دور است. ترکیبی رنگ‌ماده‌های روحی که جلوه‌ا‌‌‌ی شبیه به آب‌مرکب پدید آورده و گزینه‌های رنگی گرم (فام‌های قهوه‌ای و طلایی) تأثیر زیادی در القای این حس دارد. حالت انعکاسی، سکون و سادگی فرم‌ها همگی فضای مساعدی برای تأمل بیننده در این طبیعت‌نگاره فراهم می‌آورند. تماشای این تابلو تجربه‌ای شبیه مراقبه است. قوس پرتابی سرخی که همچون بارقه‌ای از میانه‌ی تابلو عبور کرده باری سمبلیک و تغزلی دارد. هنر لاشایی (همچون آثار سهراب سپهری) از یک‌سو از سنت‌های شرقی و از سوی دیگر از انتزاع تغزلی (فرانسوی) تغذیه می‌کند.
مجموع فروش سالانه‌ی آثار لاشایی در خانه‌حراج‌ها
نرخ فروش آثار فریده لاشایی در خانه‌حراج‌ها
حضور آثار فریده لاشایی پس از سال 2013 در حراجی‌های داخل ایران نقطه‌ی عطفی در بازار آثار او بود. هرچند آثار لاشایی پیش از آن در مارکت بین‌الملل و به‌خصوص در دو خانه‌حراج معتبر کریستیز و ساتبیز ارائه می‌شدند، اما پس از حضور در مارکت داخل ایران بازار آثار هنرمند فعال‌تر شد. تلنگر بازار داخلی سبب شد تا دامنه‌ی مارکت او به‌تدریج گسترده‌تر شود و خانه‌حراج‌های کشورهای مختلفی نظیر فرانسه، انگلیس، آمریکا، اتریش، بلژیک، دبی، آلمان، چین و ژاپن به عرضه‌ی آثار او بپردازند. روند مذکور در نهایت به رونق چشمگیر بازار هنرمند انجامید؛ تا آن‌جا که بیشترین حجم فروش آثار لاشایی مربوط به سال‌های 2014 تا 2018 بوده است. بیشترین فروش سالانه‌ی او با حضورحداکثری آثارش (9 اثر) در سال 2016 رقم خورده است.
هر 9 اثر او در این سال به فروش رسید و ارزشی بالغ‌بر 302 هزار دلار کسب کرد. در سال‌های بعد از 2016 تعداد عرضه‌ی آثار او کاهش یافته و متعاقباً مجموع فروش سالانه‌ی او نیز سیر نزولی داشته است. اما برخلاف ظاهر امر، نرخ رشد فروش آثار او همواره مثبت بوده است.
اگر مجموع فروش‌های سالانه را به نسبت تعداد حضور آثار در حراج‌ها (بدون در نظر گرفتن ابعاد آثاری که از او ارائه شده است) بسنجیم، درمی‌یابیم که میانگین رقم فروش آثار او در سال‌های اولیه ثابت بوده و در دو سال اخیر به حداکثر رشد خود رسیده است.
نکته‌ای که بیش از همه در نمودار میزان فروش آثار لاشایی جلب توجه می‌کند، نرخ فروش همواره مثبت او در همه‌ی سال‌های حضورش در مارکت بوده است.
مجموع تعداد و ارزش آثار لاشایی در بازه‌های قیمت
از 50 اثری که از فریده لاشایی در حراج‌ها چکش خورده است، 25 اثر در بازه‌ی 50 تا 100 هزار به فروش رسیده و بیشترین مجموع فروش او در این سال‌ها نیز با آثاری در همین بازه‌ی قیمتی رقم خورده است. بر اساس همین الگو می‌توان گفت که احتمال فروش آتی آثار او در این بازه‌های قیمتی بیش از سایر بازه‌هاست. هرچند این ارقام بسته به مدیوم، ابعاد آثار و دوره‌ی سبکی آن‌ها متغیر خواهد بود. در بین آثار لاشایی درختان او همواره با نرخ رشدی مثبت چکش خورده‌اند و از گرانترین آثار او در مارکت بین‌الملل بوده‌اند. از 69 اثری که از این هنرمند در حراج‌ها حضور داشته 45 اثر(65 درصد از کل آثارش) از بین مجموعه‌ی درختان او بوده و این امر میزان شهرت و محبوبیت این درختان را در بین خریداران و مجموعه‌داران نشان می‌دهد. از طرف دیگر با توجه به اینکه لاشایی در مدیوم‌های مختلفی همچون ویدئوآرت دست به‌تجربه‌ی خلاقه زده است، در پیش‌بینی‌ها باید تفاوت سازو‌کارها و منطق قیمت‌گذاری مدیوم‌های مختلف و همچنین تفاوت میزان استقبال بازار از هر مدیوم هنری را مدنظر قرار داد.
کریستیز، با بیشترین دفعات میزبانی و بیشترین آثار چکش‌خورده در صدر جدول موفق‌ترین خانه‌حراج‌هایی قرار دارد که به عرضه‌ی آثار لاشایی می‌پردازند. اما باید توجه داشت که خانه‌حراج تهران، با 11 دوره میزبانی از آثار لاشایی، 23 اثر او را به فروش رسانده که در قیاس با عملکرد خانه‌حراج های بعدی این فهرست (بونامز و ساتبیز) آمار قابل‌توجهی است.
فریده لاشایی در شانزدهمین دوره‌ی حراج تهران
- بدون عنوان
- از مجموعه درخت
- چاپ عکس روی بوم
- 220×140 سانتیمتر
- تاریخ خلق اثر: 1387
- تک نسخه
- برآورد اولیه‌ی قیمت: ۱-۱ .۵ میلیارد تومان
- قیمت فروخته‌شده: 1.5 میلیارد تومان
- خرگوش‌ها
- مقدمه‌ای بر آلیس در سرزمین عجایب
- رنگ روغن، اکریلیک و مداد روی بوم و نمایش ویدئویی
- 200*180 سانتیمتر
- تاریخ خلق اثر: 1384
- برآورد اولیه‌ی قیمت: 4 تا 5 میلیارد تومان
- نسخه‌ی هنرمند از تعداد 7 نسخه+ یک نسخه‌ی هنرمند
- قیمت فروخته‌شده: 4.2 میلیارد تومان
