اثر «بدون عنوان» (از مجموعهی درختان) سهراب سپهری پس از سپری کردن دو حراج ناموفق در سالهای 1398 و 1399، در این دوره از حراج خاورمیانه «بونامز» لندن (3 خرداد 1402) به مبلغ 76.6 هزار پوند چکش خورد؛ خانهی حراج «بوکوفسکیز» استکهلم، یعنی جاییکه این نقاشی در اواخر دههی 1390 در آن عرضه شد، نتوانسته بود این اثر را در دو سال پیاپی به فروش رساند. خانهی حراج اخیرالذکر، در سال 2022، توسط «بونامز» و با مبلغی نامشخص خریداری شده است و اینبار این اثر از سپهری فروش نسبتاً خوبی را زیر نظر نیما ساغرچی، متخصص ایرانی بخش خاورمیانه بونامز در لندن، تجربه کرد.
حراج اخیر «هنر مدرن و معاصر خاورمیانه» بونامز، با حضور 52 هنرمند و 84 اثر هنری، مجموع فروش بیش از 3 میلیون پوند را حاصل کرد. در بین آثار ارائه شده، تابلو «ماه» از مجموعهی «حماسهی شهادت» هنرمند عراقی، کاظم حیدر، با 4/635 هزار پوند، دو برابر برآورد به فروش رسید و گرانترین اثر در میان تمامی آثار این بخش شد. این نقاشی در مجموعهی نذیر عمری سفیر پیشین عراق در لبنان (1963-1966) قرار داشت و صحنهی شهادت امام حسین را به تصویر میکشد. این دومین باری است که یک نقاشی از مجموعهی «حماسهی شهادت» کاظم حیدر بهعنوان گرانترین اثر حراج خاورمیانه بونامز معرفی میشود؛ در سال 1400، در مزایدهی «هنر مدرن و معاصر خاورمیانه شامل بغدادیت» تابلو «چگونه او با قلب یک شهید سرگردان شد» از این هنرمند، با قیمت 598 هزار پوند فروخته شد، و تا به این تاریخ پرقیمتترین اثر این هنرمند عراقی است.
8 هنرمند ایرانی با 13 اثر در «هنر مدرن و معاصر خاورمیانه» بونامز حضور داشتند: حسین زندهرودی (2 اثر)، رضا درخشانی ( 2 اثر)، منوچهر یکتایی (2 اثر)، سهراب سپهری (1 اثر)، محسن وزیریمقدم (1 اثر)، پرویز تناولی (1 اثر)، مارکو گریگوریان (1 اثر ) و صادق تبریزی (3 اثر). تابلو «طبیعت بیجان» از منوچهر یکتایی با بیش از 4 برابر میانهی برآورد، 165.5 هزار پوند چکش خورد و در رتبهی پنجم در کنار گرانترینهای این حراج منزل کرد. مجسمهی «عشاق هیچ» تناولی با فروش 83 هزار پوند و اثر سهراب سپهری با 76.6 هزار پوند به ترتیب در رتبههای نهم و دهم قرار گرفتند و به همراه یکتایی، سه هنرمند گران ایرانیِ این مزایده شناخته شدند. در آثار ایرانی عرضه شده در بونامز، «خلخا» از مارکو گریگوریان و اثر «یک صحنه از خسرو و شیرین» رضا درخشانی فروخته نشد.
حراج «خاورمیانه: هنر مدرن و معاصر» خانهی حراج «میلون و اسوسیز» نیز همزمان با فروش ویژهی هنر خاورمیانه بونامز در 3 خرداد برگزار شد. متخصص بخش خاورمیانه میلون، زهرا جهانبخش دِوینوی، این مزایده را به دلیل گنجاندن طیف وسیعی از آثار هنر مدرن و معاصر از هنرمندان برجستهی عرب، آفریقای شمالی، ایران و ترک، متناسب با سلایق متنوع و بودجههای متفاوت توصیف نمود. مجموع فروش حراج خاورمیانه میلون، 402.4 هزار پوند محاسبه شده است و تابلو «زن خرما میچیند» از فاطما بایا، هنرمند الجزایری، با 55 هزار پوند، عنوان گرانترین اثر این بخش را کسب کرده است.
15 هنرمند ایرانی در فروش ویژه خاورمیانه میلون حضور داشتند: پیمان شعفی (1 اثر)، فرشید ملکی (1 اثر)، رکنی حائریزاده (2 اثر)، آنه محمد تاتاری (1 اثر)، پوران جینچی (1 اثر)، پویا آریانپور (1 اثر)، رضا درخشانی (2 اثر)، آویش خبرهزاده (1 اثر)، افسون (1 اثر)، ملکه نائینی (3 اثر)، خسرو حسنزاده (1 اثر)، عباس کیارستمی (1 اثر)، محمد احصائی (1 اثر)، ناصر اویسی (1 اثر) و عبدالرضا دریابیگی (3 اثر).
تابلو «شکارِ شب صورتی» از رضا درخشانی، با 33 هزار پوند در کنار گرانترینهای این حراج پس از آثاری از فاطما بایا و ژرژ حنا صباغ قرار گرفت و پرقیمتترین اثر ایرانی در این مزایده شد. نقاشی «شکار مهتاب» از همین هنرمند و «مکان مقدس» از عبدالرضا دریابیگی به ترتیب بعد از این اثر، گرانترین آثار این بخش در بین کارهای ایرانی شدند.
همنشینی و کنارهم قرارگیری هنرمندان ایرانی در این فروش، یادآور «حراج هنر مدرن و معاصر عرب، ایرانی، هندی و پاکستانی» بونامز در سال 1387 است؛ در حراج فوقالذکر، 9 هنرمند از 15 هنرمند ایرانی مشمول در «میلونِ» امسال حضور داشتند و برخی یکی از نخستین تجربههای خود را در حراجهای بینالمللی پشت سر میگذاشتند.[1] یکی از این هنرمندان پویا آریانپور است؛ آریانپور، که بیشتر بهخاطر خلق حجمهای بزرگمقیاس شناخته میگردد، عموماً با آثار نقاشی خود در حراجها حضور مییابد. کار این هنرمند در مزایدهی اخیر میلون، 37 درصد پایینتر از برآوردها، به قیمت 1.1 هزار پوند فروخته شد و با پایینترین قیمت فروش در جایگاه آخر قرار گرفت.
مزایدهی «خاورمیانه: هنر مدرن و معاصر» میلون، در مجموع فروش خوبی را تجربه نکرد؛ 33 اثر از کل 87 اثر فروخته نشد که در میان آن 7 اثر از 6 هنرمند ایرانی (افسون، ملکه نائینی، رکنی حائریزاده، پوران جینچی، فرشید ملکی و آویش خبرهزاده) نیز قرار داشت.
میلون و اسوسیز، حراج آیندهی بخش خاورمیانهی خود را برای نخستین بار در بیروت و در دو بخش آنلاین و حضوری برپا خواهد کرد. در این مزایده، هنرمندانی از خاورمیانه و شمال آفریقا حضور دارند، و در بین اسامی تاکنون منتشر شده، نام دو هنرمند ایرانی محسن وزیریمقدم و رضا درخشانی نیز به چشم میخورد.
[1] این هنرمندان شامل ملکه نائینی، پویا آریانپور، پوران جینچی، ناصر اویسی، عباس کیارستمی، محمد احصایی، رکنی حائریزاده، رضا درخشانی و آنه محمد تاتاری میشدند.